Sterylizacja- a kastracja w gabinecie weterynaryjnym

Zabieg farmakologiczny lub chirurgiczny pozbawiający organizm zdolności rozrodczych jest nazywany powszechnie „sterylizacją” lub „kastracją”. W związku z dość częstymi zapytaniami Właścicieli o różnice pomiędzy „sterylizacją” i „kastracją” istnieje potrzeba wyjaśnienia różnic w terminologii oraz objaśnienia, na czym polega taki standardowy zabieg w naszym gabinecie.

Kiedy mówimy o KASTRACJI zwykle myślimy o samcu, w przypadku STERYLIZACJI- o samicy. Taką terminologią posługiwano się od wielu lat w komunikacji lekarza z opiekunem zwierzęcia i taka terminologia funkcjonuje w języku potocznym do dziś. Terminy te są jednak używane wymiennie i zarówno u samca, jak i u samicy można powiedzieć, że zostanie „wykastrowany” lub poddany „sterylizacji”. Ważne jest, żeby zrozumieć na czym polega zabieg u samca i u samicy i omówić to z lekarzem- a nie spieranie się, co do terminologii.

KASTRACJA ( castratio=wytrzebienie )- to dokładnie usunięcie chirurgiczne gonad ( jąder lub jajników ). STERYLIZACJA ( sterilisatio ) jest pojęciem szerszym- jest to pozbawienie organizmu funkcji rozrodczych i obejmuje zarówno kastrację ( usunięcie chirurgiczne gonad ), jak również usunięcie kompletnego narządu rozrodczego żeńskiego ( jajniki+ jajowody+ macica+ niekiedy fragment pochwy ). Kompletne usunięcie narządów rodnych jest najczęściej wykonywanym zabiegiem w lecznicach, również jako standardowy zabieg u nas. Aktualnie jest to najbardziej skuteczna i najbardziej bezpieczna metoda pozbawienia organizmu funkcji rozrodczych. W pojęciu „sterylizacja” mieszczą się również procedury już dzisiaj raczej nie praktykowane- to jest „podwiązywanie” nasieniowodów samczych lub jajowodów samiczych oraz „gonadektomia” ( usunięcie samych gonad- to jest jajników lub jąder ) oraz „farmakologiczne metody sterylizacji” ( to jest na przykład implanty podskórne uwalniające doslorelinę lub zastrzyki blokujące oś hormonalną ).

Zwyczajowo używa się więc termiu „kastracja” w przypadku samców ( bo jest to usunięcie stricte samych gonad z fragmentem nasieniowodu: orchiectomia=orchidectomia=castratio ) ale kastracją jest też przecież zabieg „sterylizacji” samicy, gdzie również usuwa się gonady, czyli jajniki ( ovariectomia ), ale dodatkowo też macicę ( ovariohisterectomia ) i jeszcze dodatkowo fragment pochwy u królic ( ovariohisterovaginectomia ).

Podsumowując- złotym standartem jest USUNIĘCIE całego układu rozrodczego u samic oraz jąder u samców. „Sterylizacja” jest pojęciem SZERSZYM niż „kastracja”...ale jeśli używamy terminów wymiennie ze świadomością, jakie dokładnie procedury są wykonywane, nie jest to błędem, a dyskusja raczej powinna zostać zastąpiona dokładnym wyjaśnieniem zastosowanych technik zabiegu.

Zachęcamy do wykonywania zabiegów kastracji/sterylizacji u suczek i piesków, ale również u królic i królików w naszym gabinecie. Przed każdym zabiegiem konieczna jest weryfikacja ogólnego stanu zdrowia pacjenta, co wymaga dodatkowej wizyty przedzabiegowej. W dniu planowanego zabiegu konieczna jest głodówka ( zwykle około 12 godzin u psów i kotów ); nie dotyczy to królików i gryzoni, których przewód pokarmowy nie powinien być nigdy pusty. Czas zabiegu to około 2-3 godziny. Niezwłocznie po wybudzeniu wydajemy pacjenta przytomnego i zabezpieczonego lekami przeciwbólowymi oraz antybiotykiem. U psów i kotów najczęściej zalecamy ochronę rany w postaci kołnierza lub ubranka pozabiegowego. U króliczków zwykle nie ma konieczności zakładania dodatkowych zabezpieczeń, ponieważ stosujemy specjalny rodzaj szwów, a każde zakładane na królika „patenty” powodują znaczny dyskomfort psychiczny i mogą być źródłem dodatkowych problemów. Pacjent po zabiegu powinien jak najszybciej zacząć pobierać pokarm ( to jest u psów zwykle tego samego dnia, u suk- następnego ). Króliczki samce zwykle pobierają pokarm tego samego dnia po zabiegu, samiczki natomiast najczęściej po kilku- kilkunastu godzinach. Każdy pacjent otrzymuje szczegółowe zalecenia pozabiegowe oraz kontakt telefoniczny „awaryjny” do lekarza.

O zaletach i minusach sterylizacji/kastracji można napisać kolejny artykuł. Wiele informacji jest ogólnodostępnych dla czytelnika. Zaznaczę tylko, że u KRÓLIC jest to bardzo ważny element profilaktyki chorób macicy, które pojawiają się standardowo u samic, które nie są kryte, w wieku od 5-6 lat. O ile zapalenia macicy spotykane są u królic rzadko, to torbielowaty przerost śluzówki macicy oraz różnego rodzaju nowotwory macicy oraz jajników są dość powszechnym problemem u niesterylizowanych samic. Poza tym u zwierząt „stadnych”, dodatkowo „sezonowo poliestralnych” ( czyli praktycznie stale wchodzących w ruję, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim )- zachowania płciowe mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie królików w stadzie wielogatunkowym ( królik+ człowiek+ często inne zwierzęta w domu ). Zwłaszcza samce mogą prezentować silny terytorializm ze znaczeniem terenu moczem, kałem. Również królice w okresie rui prezentują niestety podobne zachowania. Choć nowotwory jąder u królików zdarzają się rzadko ( ale się zdarzają! ), to ze względów behawioralnych warto rozważyć kastrację u domowego króliczka. W przypadku stada różnopłciowego należy pamiętać, że króliczki małych ras mogą osiągać dojrzałość płciową już w wieku 4-5 miesięcy, więc należy prawidłowo rozpoznać płeć i rozdzielić króliczki do momentu kastracji, którą zwykle przeprowadzamy w 5-6 miesiącu lub później ( zależnie od rasy i Innych okoliczności ).

Wszelkie wątpliwości i szczegóły zawsze omawiamy podczas wizyt przedzabiegowych. Zapraszamy serdecznie!